เข้าใจ Incoterms ให้ชัด ก่อนสั่งของจากต่างประเทศ ในการทำธุรกิจนำเข้า–ส่งออก โดยเฉพาะเมื่อต้องสั่งสินค้าจากต่างประเทศ เช่น จีน เกาหลี หรือยุโรป สิ่งหนึ่งที่ผู้ประกอบการไทยมักละเลยคือ “ข้อตกลงทางการค้า” ซึ่งเป็นตัวกำหนดว่า ใครต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายใด ระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง
หากเข้าใจไม่ชัด หรือใช้ข้อตกลงผิดประเภท อาจทำให้ต้นทุนบานปลาย หรือเกิดปัญหากับชิปปิ้งแบบไม่คาดคิด เช่น สินค้าติดศุลกากร ค่าขนส่งเกินงบ หรือแม้แต่ของหายโดยไม่มีใครรับผิดชอบ
ดังนั้น ก่อนเริ่มสั่งของจากต่างประเทศ คุณควรทำความรู้จักกับสิ่งที่เรียกว่า Incoterms ซึ่งเป็นข้อตกลงสากลที่ใช้ทั่วโลกในวงการโลจิสติกส์
Incoterms คืออะไร?
Incoterms (International Commercial Terms) คือ ข้อตกลงมาตรฐานที่ใช้ในสัญญาการซื้อขายระหว่างประเทศ โดยกำหนดหน้าที่และความรับผิดชอบของ “ผู้ขาย” และ “ผู้ซื้อ” อย่างชัดเจน
ข้อตกลงนี้จะระบุว่า:
- ใครต้องจ่ายค่าขนส่งจากต้นทางไปยังปลายทาง
- ใครรับผิดชอบค่าประกันสินค้า
- ใครเป็นผู้ชำระภาษีนำเข้า
- ใครต้องจัดเตรียมเอกสาร เช่น ใบขน, ใบอินวอยซ์, พิกัดภาษี ฯลฯ
- จุดใดที่ความเสี่ยงของสินค้าโอนจากผู้ขายไปยังผู้ซื้อ
โดย Incoterms ฉบับล่าสุดคือ Incoterms 2020 ซึ่งเป็นเวอร์ชันที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน
ตัวอย่างข้อตกลงทางการค้ายอดนิยม
แม้ว่า Incoterms จะมีมากกว่า 10 แบบ แต่มีเพียงไม่กี่แบบที่นิยมใช้จริงในการนำเข้าสินค้า โดยเฉพาะจากจีน ไปยังประเทศไทย ดังนี้:
-
FOB (Free On Board)
ในข้อตกลงแบบ FOB ผู้ขายจะรับผิดชอบการส่งสินค้าขึ้นเรือที่ท่าเรือประเทศต้นทาง ส่วนผู้ซื้อจะเริ่มรับความเสี่ยงและภาระค่าใช้จ่ายตั้งแต่ของขึ้นเรือแล้ว เช่น ค่าระวางเรือ ค่าภาษีนำเข้า ค่าขนส่งภายในประเทศ และประกันสินค้า
เหมาะกับผู้ซื้อที่มีประสบการณ์ และมีทีมชิปปิ้งหรือเอเย่นต์นำเข้าสินค้าประจำ เพราะคุณต้องจัดการขนส่งเองจากจุดที่สินค้าขึ้นเรือ
-
CIF (Cost, Insurance, and Freight)
แบบ CIF คือข้อตกลงที่ผู้ขายรับผิดชอบค่าขนส่งทางเรือ และค่าประกันสินค้า จนถึงท่าเรือประเทศปลายทาง แต่ผู้ซื้อยังคงเป็นคนจัดการพิธีการศุลกากร ค่าภาษี และการขนส่งในประเทศ
เหมาะสำหรับมือใหม่ ที่ยังไม่มีทีมขนส่งแต่ต้องการให้ฝั่งโรงงานดูแลขนส่งระหว่างประเทศให้ด้วย
-
DDP (Delivered Duty Paid)
ข้อตกลงแบบ DDP ผู้ขายจะดูแลให้ทั้งหมดตั้งแต่แพ็กของ จัดส่ง ขนส่งระหว่างประเทศ ทำเอกสาร จ่ายภาษี และส่งถึงหน้าบ้านหรือโกดังของผู้ซื้อในประเทศไทย
ผู้ซื้อไม่ต้องทำอะไรเลย ยกเว้นแค่รอรับของ
ข้อเสียคือราคามักจะสูงกว่าแบบอื่น เพราะรวมทุกค่าใช้จ่าย และบางครั้งผู้ขายอาจบวกเผื่อต้นทุนไว้ล่วงหน้าเยอะ
เหมาะกับผู้เริ่มต้นนำเข้าสินค้า หรือธุรกิจที่ต้องการความสะดวกสบายแบบ “จ่ายราคารวมจบ”
ทำไมต้องเข้าใจข้อตกลงก่อนสั่งของ?
หลายคนมองข้ามจุดนี้เพราะคิดว่า “แค่สั่งของเดี๋ยวชิปปิ้งก็จัดการให้” แต่ในความเป็นจริง ข้อตกลงที่คุณตกลงกับซัพพลายเออร์ตั้งแต่ต้น จะเป็นตัวกำหนดว่าคุณจะต้องจัดการอะไรต่อเองบ้าง เช่น
- ถ้าคุณเลือก FOB คุณต้องมีเอเย่นต์เรือที่จีน
- ถ้าเลือก CIF แต่ไม่มีชิปปิ้งในไทย คุณต้องหาคนเคลียร์ภาษี
- ถ้าเลือก DDP แต่โดนบวกราคามาเกินจริง จะไม่มีทางรู้ต้นทุนแท้จริงของสินค้าเลย
และที่สำคัญ หากของเสียหายระหว่างทาง หรือเอกสารมีปัญหา ข้อตกลงนี้จะเป็นตัวตัดสินว่าใครต้องรับผิดชอบ
วิธีเลือก Incoterms ให้เหมาะกับคุณ
- ถ้าคุณยังใหม่ และไม่รู้จักใครในวงการขนส่ง
ให้เริ่มจาก CIF หรือ DDP เพราะซัพพลายเออร์จะดูแลเรื่องหลักให้ทั้งหมด คุณเพียงตรวจเช็กว่าเขาส่งของจากท่าเรือใด ใช้ระยะเวลากี่วัน และมีเอกสารอะไรให้บ้าง
- ถ้าคุณมีทีมชิปปิ้ง มีโกดัง หรือมีบริษัทโลจิสติกส์ที่ใช้ประจำ
คุณสามารถเลือก FOB เพื่อควบคุมต้นทุนขนส่งได้มากขึ้น และใช้ทีมของคุณเองในการคุมคุณภาพ ตั้งแต่รับของที่จีนจนถึงไทย
- ถ้าคุณต้องการเห็นต้นทุนที่แท้จริง และประเมินกำไรได้แม่นยำ
เลือกแบบ DDP ที่รวมค่าขนส่ง ค่าภาษี และค่าขนของถึงที่เรียบร้อยแล้ว จะช่วยให้คุณคิดราคาขายต่อได้ง่าย โดยไม่มีต้นทุนแฝง
ข้อควรระวัง
- อย่าลืมให้ซัพพลายเออร์เขียนข้อตกลง Incoterms ในใบเสนอราคาหรือใบ Proforma Invoice ให้ชัดเจน
- คำว่า “ส่งถึงไทย” ไม่ได้แปลว่า “รวมภาษี” เสมอ ต้องดูว่าเขาใช้ FOB, CIF หรือ DDP
- ควรขอใบแสดงค่าใช้จ่ายทั้งหมด (Breakdown) ทุกครั้ง เพื่อดูว่าราคาไหนรวมอะไรบ้าง
- หากเลือก FOB ควรมีชิปปิ้งที่ไว้ใจได้ ช่วยดูแลตั้งแต่ต้นทาง
สรุป
การเข้าใจข้อตกลงทางการค้า ไม่ใช่แค่เรื่องของเอกสาร แต่คือการควบคุมต้นทุน ความเสี่ยง และคุณภาพของสินค้า การรู้ว่า “ใครต้องรับผิดชอบตรงไหน” ช่วยให้คุณทำธุรกิจนำเข้าส่งออกได้อย่างมืออาชีพ มีระบบ และลดปัญหาจุกจิกที่อาจเกิดระหว่างทาง
หากคุณยังไม่แน่ใจว่าจะเลือกใช้ Incoterms แบบไหนดี หรือไม่มีประสบการณ์เรื่องเอกสาร พิธีการศุลกากร หรือการรวมตู้สินค้า
JAWANDA CARGO พร้อมดูแลคุณตั้งแต่ต้นจนจบในการนำเข้าสินค้าจากจีน
– เรารับสั่งของจากจีนทั้งแบบ FOB / CIF / DDP
– รวมของหลายโรงงาน
– เคลียร์ภาษีครบ
– ส่งถึงหน้าบ้านแบบไม่มีค่าแอบแฝง
ให้มืออาชีพดูแลเรื่องขนส่ง เพื่อให้คุณโฟกัสที่การขายได้เต็มที่
